UMETNOST PUTOVANJA . . . . . . . . . . . . . . . . . The ART of TRAVEL: TURSKA / Iznik (Nikeja)

*Tekst i fotografije na blogu deo su publikovane knjige o Turskoj (ISBN 978-86-7722-422-6), zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik RS, br. 104/2009 i 99/2011.

*The text and photographs on the blog are parts of the published book on Turkey (ISBN 978-86-7722-422-6), protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.

İZNİK (Nikeja)

Na istočnoj obali Jezera Iznik (İznik) starog naziva - Askalion, petog po veličini u Turskoj, nalazi se mestašce istog naziva. U gradiću koji broji oko 15 000 stanovnika udaljenom od glavnih puteva, nekada veliki grčki, rimski, a kasnije i hrišćanski centar - Nikeja (Nicaea) još uvek u sebi čuva ostatke prohujalih vremena. U ovom mestu održana su dva prva istorijska, vaseljenska crkvena sabora na samom začetku hrišćanstva (325. godine i 787. godine), krstaši se borili sa Turcima, a gradić je poznat i po tome što je tokom par decenija XIII veka na kratko postao prestonica Vizantije, tj. Nikejskog carstva (nakon jedinog osvajanja Konstantinopolja u hiljadugodišnjoj istoriji, 1204. godine tokom Četvrtog krstaškog rata).

Ako u mesto ulazite sa jugozapadne strane (iz pravca Burse, na primer), sa leve strane ugledaćete ostatke nekadašnjeg antičkog, kasnije vizantijskog utvrđenja sa zidinama, ulaznom Lefke kapijom ("bela", na grčkom) i kulama osmatračnicama. Nešto dalje nalaze se ostaci rimskog amfiteatra iz II veka pre naše ere.

U centru Iznika, u malom ograđenom parku između zgrada možete videti restauriranu Crkvu Svete Sofije - Aja Sofiju ("Božanske mudrosti"), kasnije pretvorenu u džamiju. Istoričari smatraju da su originalnoj crkvi održana oba istorijska, Nikejska vaseljenska sabora u IV i u VIII veku.

Ono po čemu je gradić najpoznatiji u Turskoj, jesu čuvene (u početku plavo-bele) pločice iz Iznika, ručno rađene i bojene, čija je proizvodnja ovde u kontinuitetu trajala nekoliko stotina godina i doživela procvat u XVI i XVII veku, u vreme najvećeg uspona Osmanlijskog carstva. Gotovo da ne postoji značajna građevina u Istanbulu – tadašnjoj prestonici carstva, u kojoj makar deo unutrašnjosti nije dekorisan pločicama iz Iznika. Gleđosane pločice sa floralnim i geometrijskim motivima naručivane su džamije, hamame, palate, te je na primer i najveća od svih – Palata Topkapi (Topkapi Sarayı) u Istanbulu, kompletno opremljena pločicama iz Iznika.

U novije vreme, naročito pojavom masovne proizvodnje, izrada čuvene (nekada ručno) oslikavane keramike preselila se nešto južnije, u grad Kutahju (Kütahya), odakle danas u suvenirnice i bazare širom Turske stiže 90 % tanjira, vaza, pločica i figurina. Međutim, u Izniku i danas postoji određen broj radionica u kojima se neguje zanat ručnog oslikavanja keramike..

U prostorijama starog, ženskog hamama u centru Iznika, mlada umetnica Ajše Bariš (Ayşe Barış) otvorila je atelje (M. Çelebi II. Murat Hamamı Kadınlar Bölümü). Po pristupačnim cenama, ovde možete kupiti lepe suvenire od keramike - nakit, priveske, prstenje, ali i pločice, vaze i velike ukrasne tanjire. Takođe, u hamamu – ateljeu gospođe Ajše, na licu mesta videćete kako se boji keramika i koje tehnike se koriste prilikom oslikavanja .

KAKO STIĆI do Iznika:
Od Istanbula: autoputem ka Ankari do Izmita, a onda magistralnim putem jugoistočno ka Izniku (ukupno 186 km).
Od Burse: magistralnim putem, ili oko jezera Iznik (oko 80 km).

Jezero Iznik (Askalion) / İznik Gölü

Iznik se nalazi na obali jezera istog naziva, petog najvećeg u Turskoj (308 km2). Jezero je nekada bilo rukavac Mramornog mora (u čijoj se neposrednoj blizini i nalazi), te je još uvek slano.

Na obali jezera nalaze se sela u kojima stanovništvo uglavnom živi od poljoprivrede i ribarenja. Na sporednim putevima oko samog jezera prodaje se livadski med (bal) i proizvodi od maslina (na turskom: zeytin), čije plantaže se nalaze duž obala jezera.

U blizini samog mesta Iznik postoji nekoliko manje ili više uređenih plaža, koje uglavnom posećuju malobrojni lokalci. Za drvenim stolovima pod trščanim nadstrešnicama, nevelike kafanice služe čaj i kafu.