*Tekst i fotografije na blogu deo su publikovane knjige o Turskoj (ISBN 978-86-7722-422-6), zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik RS, br. 104/2009 i 99/2011.
*The text and photographs on the blog are parts of
the published book on Turkey (ISBN 978-86-7722-422-6),
protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of
Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.
Istanbul, stari tramvaj u ulici Istiklal / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Galata / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, pecaroši na mostu Galata / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Sa druge strane Zlatnog roga (rukavca Bosfora) u odnosu na istorijski centar Istanbula, na istoj - evropskoj strani nalazi se kraj Galata. Prvi stanovnici strmog brda sa pogledom bili su stranci, italijanski trgovci kojima su Vizantijci, a zatim i turski sultani dozvolili da na tom mestu podignu kuće i otvore radnje u prizemlju. Grci su deo grada prozvali Pera (grčki: Πέρα - “preko puta”), jer se nalazio sa druge strane u odnosu na tadašnji centar. Naziv je bio u upotrebi sve do XX veka, osnivanja Turske republike. Vremenom se ovaj deo grada proširio na čitavo brdo i dalje, i dobio naziv Bejoglu (Beyoğlu, na turskom: „gospodarev sin“).
Godine 1204, predvođeni venecijanskim duždem tokom Četvrtog krstaškog rata, pod izgovorom da su u pohodu
za konačnu odbranu Jerusalima od nevernika, krstaši su napali i opljačkali tadašnji centar Vizantije -
Konstantinopolj (potonji Istanbul). Jedini dostojni protivnici
Venecijanaca i njihovi veliki rivali u borbi za prevlast nad Mediteranom, Đenovljani, ponudili su pomoć Vizantiji kako bi se oslobodila pljačkaša. Zauzvrat, početkom XIII veka od Vizantije su dobili obronak brda na kojem su se nastanili u
priličnom broju, otvorili radnje i radionice. Kao svojevrstan simbol đenovljanskog
dela grada podignuta je prva Galata kula, po kojoj je čitav donji deo grada sa pogledom na „istorijsko poluostrvo“ dobio naziv.
Istanbul, tramvaj T 1 na Mostu Galata, sa istoimenom kulom, u pozadini / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Galata, prodavac ceđenih voćnih sokova (probajte od nara) / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Ni nakon pada
Konstantinopolja, kada su grad osvojili Turci i preimenovali ga u Istanbul, u Galati se stvari nisu mnogo promenile. Godine 1492, nakon pada Granade u Španiji, kada su katolički monarsi Španije (a kasnije i oni iz Portugala) uz pomoć
inkvizicije proterali Mavare (Arape) i Jevreje sa Iberijskog poluostrva, jedan broj njih
uputio se ka Veneciji, a zatim i Istanbulu. Osmanlijska vlast onog
vremena bila je prilično tolerantna prema došljacima. Vremenom, među izbeglicama na brdu Bejoglu našli su se i bankari, trgovci i naučnici.
Tokom XV i XVI veka, Istanbul je postao prava
kosmopolitska prestonica jer su ovaj deo grada u usponu osim Đenovljana,
Jevreja i Arapa naselili Grci, Jermeni, i mnogi drugi koji su doprineli izgledu Galate. I danas, arhitektura kuća ovog dela Istanbula najviše podseća na Evropu. Takođe, etnički miks ovog dela grada doprineo je i tome da se u Istanbulu razvije trgovina
i zanatstvo, do neslućenih visina. U XVI veku,
u kosmopolitskoj Galati otvorene su prve ambasade i
predstavništva na tlu Osmanske imperije.
Istanbul, Levent / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Mnogo kasnije, severnije od Taksima i dela Bejoglu, iza Nišantaša (Nişantaş)
u kojem živi pretežno viša, građanska klasa Turci su sagradili “Novi Istanbul”
– Levent (pripada opštini Bešiktaš -
Beşiktaş). Ipak, soliteri i poslovne zgrade od čelika i stakla, smešteni duž modernih saobraćajnica sa zelenim površinama oko njih, liče na
delove grada koji danas postoje svuda u svetu. Najviši soliter u Turskoj – Safir, nalazi se u Leventu i visok je
238 m (54 sprata), tj. 261 m zajedno sa antenom na vrhu zgrade.
Istanbul, ulične mačke poziraju na krovu automobila u kraju Džihangir, na nizbrdici između ulice Istiklal i Bosfora / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Galata, prodavnica lira, saza i drugih žičanih instrumenata poreklom iz antičke Persije / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Galata, Davidova zvezda na jednoj od kuća koje su nekada pripadale jevrejskim familijama / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Galata köprüsü
/ Most Galata
Iz starog, istorijskog centra, u novi deo grada možete preći jednim od tri mosta
preko Zlatnog roga. Most Galata, u dva nivoa, najbliži je centru, najprometniji i najskilovitiji, a iz luke Eminonu (Eminönü) vodi ka Galati i obalnom delu - Karakoj (Karaköy).
Prvi most na ovom mestu podignut je još u VI veku. Po osmanlijskim osvajanjima, mostovi između luke Eminonu i Galate na neki način bili
su simbol konekcije između pretežno muslimanskog stanovništva u starom
delu, i trgovaca i diplomata - stranaca u novijem delu grada. Današnji most Galata, peti je po
redu sazidan na ovom mestu u novijoj istoriji. Dužine 490 metara, sagrađen je
1994. godine. Iako arhitektonski gledano ne predstavlja nikakav poseban
poduhvat, atmosfera koja vlada na mostu čini ga najslikovitijim u Istanbulu.
Istanbul, Most Galata i istoimena kula, u pozadini / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Most Galata sa pecarošima / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Možete prošetati gornjim nivoom mosta na kojem u
skoro svako doba dana (i noći) obitavaju pecaroši, prolaze automobili i novi tramvaji,
ili obići donji nivo - „štraftu“ sa ribljim restoranima u nizu, i kroz otvore posmatrati
najlon i udice istih pecaljki koje ste videli u gornjem delu, kako promiču bez
prestanka ispred vaših očiju i uranjaju u vode Zlatnog roga. Na nekoj od udica
primetićete možda tek upecanu ribu, koja će se ubrzo možda naći i na
vašoj trpezi.
Most Galata, takozvani „Most sa pecarošima“, jedna je od najtipičnijih
slika Istanbula. Galata mostom odvija se drumski saobraćaj, postoji
široka pešačka staza i tramvajske šine koje gledano od luke Eminonu, prelaskom mosta naglo skreću u desno, i nakon još 4 - 5 stanica završavaju na obali, u Kabatašu (Kabataş), blizu Palate Dolmabahče.
Istanbul, Most Galata, riblji restorani na donjem nivou / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Karaköy Güllüoğlu Baklavaları / Poslastičarnica baklave Guluoglu
Podno Galate, u delu obale Karakoj (Karaköy) u smeru ka Bosforu posetite Poslastičarnicu Guluoglu i probajte zvanično
najbolju baklavu u Turskoj. Godine 1949. godine na obali Zlatnog roga, u kraju Karakoj lokal je osnovao Mustafa
Güllü, pridošlica iz Gaziantepa, gradića u jugoistočnoj Turskoj, na granici sa Sirijom - postojbini baklave. Potvrda o tome da na ovom mestu probate najbolju baklavu, stoji na natpisima
kod ulaza u poslastičarnicu, uz dodatak velikog postera Ministarstva kulture i
turizma koje je ovoj radnji laskavo priznanje i dodelilo.
Naime, 2004. godine lokalni dnevni list sponzorisao dolazak žirija u Istanbul, sastavljenog od poznatih
kuvara i sladokusaca, i dao im težak zadatak da izaberu najbolju poslastičarnicu baklave u zemlji. Od momenta kada je dobila ovu titulu, poslastičarnica Guluoglu dnevno proda oko 70.000 komada baklave. Vlasnici radnje
veoma se trude da održe kvalitet, pa određene sastojke od kojih se baklava pravi
nabavljaju isključivo iz određenih regiona Turske (orahe iz Karahisara, pistaće
iz Gaziantepa, itd).
INFO: Ul. Rıhtım Caddesi, Katlı
Otopark Altı 3 - 4, Karaköy / Osim nedeljom kada je zatvorena, poslastičarnica radi do kasno uveče, u
zavisnosti od toga kada se proda baklava napravljena tog dana / Kilogram baklave košta između 10 i 25 evra. U Turskoj, naročito u unutrašnjosti nemojte kupovati baklave na komad, jer će izmerene uvek
izaći jeftinije.
Istanbul, Karakoj, Poslastičarnica Guluoglu (zvanično najbolje baklave u Turskoj) / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, poslastičarnica Guluoglu / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Galata Kulesi / Galata kula
Prvu Galata kulu latinskog naziva Christea
Turris (“Hristov toranj”), sagradili su 1348. godine đenovljanski trgovci nastanjeni u ovom delu Istanbula. Prema jednoj od tri verzije, kasniji naziv Galata nastao
je od pojma “Calata”, što je značilo
“nizbrdica”, jer se kula nalazi na kosini brda ka Zlatnom rogu. Od Galata mosta pa sve do
Galata kule, čitav kraj čini veoma strma uzbrdica i lavirint uskih uličica, sa
starim kućama.
Osim kao simbol ovog kraja, Galata kula
visine 67 metara / 9 spratova, tokom istorije imala je razne namene. Iako je osmanskim vlastima služila kao požarna osmatračnica, 1630-tih
izvesni Hezarfen Ahmet Čelebi sa kule je prvi put poleteo "obukavši" veštačka
krila i sleteo čak 6 kilometara istočno, na desnoj obali Bosfora. Ovaj let smatra se jednim od prvih, u istoriji.
Unutar kamene kule postoje dva lifta, kojima se možete popeti na sam vrh (7 spratova liftom i dva sprata pešice). Na vrhu kule je restoran koji radi do kasno uveče, a sprat iznad njega nalazi se kružna terasa sa vidicima Istanbula 360º u krug. Većina turista ovde svraća zbog predivnog pogleda. Tokom vizantijskog perioda, niže današnje Galata kule (u blizini mora) postojao je drveni toranj, svetionik. Nemojte pomešati staru vizantijsku kulu (uništenu tokom napada venecijanskih krstaša, 1204) sa Galata kulom, čiji je istorijat posve drugačiji.
Unutar kamene kule postoje dva lifta, kojima se možete popeti na sam vrh (7 spratova liftom i dva sprata pešice). Na vrhu kule je restoran koji radi do kasno uveče, a sprat iznad njega nalazi se kružna terasa sa vidicima Istanbula 360º u krug. Većina turista ovde svraća zbog predivnog pogleda. Tokom vizantijskog perioda, niže današnje Galata kule (u blizini mora) postojao je drveni toranj, svetionik. Nemojte pomešati staru vizantijsku kulu (uništenu tokom napada venecijanskih krstaša, 1204) sa Galata kulom, čiji je istorijat posve drugačiji.
INFO: Şişhane, oko
15 min pešice uzbrdo Zlatnog roga, ili 10 min od završetka
pešačke ulice Istiklal / Svakodnevno, 9 - 20 h / oko 4 evra
Istanbul, Galata kula / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, pogled na Galata kulu iz kraja Džihangir, na nizbrdici ka Bosforu / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
U okolini ...
Nizbrdo,
jugozapadno od Galata kule
nalazi se mala Crkva Svetog Petra i Pavla (San Pyer Kilisesi), a nešto ispod nje i Arapska džamija (Arap Camii) mavarskih izbeglica iz Andaluzije, sagrađena
1491. godine. Još niže, kraj obale i odmah pored Ataturkovog mosta (Atatürk Köprüsü), nalazi se Džamija
Mehmed paše Sokolovića (Sokullu Mehmet
Paşa Camii - Sokolovićev mauzolej smešten je unutar turbeta u aleji velikodostojnika, u kraju Ejup). Oko 400 m zapadno
od Galata kule, u ulici Yanıkkapı Sokak nalaze se jedini ostaci nekadašnjih đenovljanskih gradskih zidina, sa delom
mermernog grba Krsta Sv. Đorđa.
Na samom kraju
nizbrdice, iz smera Galata kule ulicom Camekan Caddesi (koja postaje
Bereketzade Medrese Sokaği), na uglu sa Bankalar caddesi nalazi se
interesantno, kružno kameno stepenište Kamondo
Merdivenleri (Kamondo stepenište), koje je 1870-tih
podigla bogata porodica jevrejskog porekla, Kamondo. Severno i južno
od kule, počev od XV veka, osim Đenovljana ovde su živele mnoge jevrejske familije. U ulicama ovog kraja, na ponekim starim kućama i danas možete videti ugraviranu Davidovu zvezdu i slična
hebrejska obeležja.
Na vrhu brda, pre
ulaska u najpoznatiju pešačku ulicu modernog Istanbula - Istiklal, u uličici Galip Dede
Caddesi 15, kod trga Tunela nalazi se Galata
Mevlevihanesi Müzesi, manastir sufijskog reda vrtećih derviša,
svojevremeno zabranjen ediktom pokojnog predsednika Ataturka, iz 1924. godine. Danas se u njemu nalazi Divan Edebiyatı Müzesi (Muzej
osmanlijske literature), ali i ponovo održavaju derviški ritualni plesovi (obično sredom, potrebno je rezervisati unapred).
Istanbul, pogled sa Galata kule na most Galata i Istorijsko poluostrvo / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Galata, Kamondo stepenište na nizbrdici / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Tünel Meydani / Tunel skver
Desetak minuta uzbrdo Galata kule, kod Tunel skvera (Tünel
Meydani) nalazi se kraj (ili početak) najčuvenije pešačke
ulice - Istiklal. Na ovom trgu okreće i stari istanbulski crveni tramvaj,
koji saobraća sa jednog na drugi kraj ulice Istiklal (do Taksim skvera do Tunela, i
nazad).
Osim tramvaja, unutar lukova jedne od zgrada na trgu nalazi se gornja stanica jedne od ukupno dve podzemne uspinjače Istanbula - Tünel (druga polazi blizu Dolmabahče palate – vozi od Kabataša do Taksima). Interesantno je da je ova uspinjača duga samo 573 metra u stvari druga najstarija podzemna linija železnice na svetu, prokopana 1875, dvanaest godina nakon otvaranja Londonskog metroa (1863. godine).
Osim tramvaja, unutar lukova jedne od zgrada na trgu nalazi se gornja stanica jedne od ukupno dve podzemne uspinjače Istanbula - Tünel (druga polazi blizu Dolmabahče palate – vozi od Kabataša do Taksima). Interesantno je da je ova uspinjača duga samo 573 metra u stvari druga najstarija podzemna linija železnice na svetu, prokopana 1875, dvanaest godina nakon otvaranja Londonskog metroa (1863. godine).
Uspinjača
Tünel ima samo dve stanice: prvu - u podnožju brda (unutar zgrade blizu mosta Galata) i
drugu, na kraju Istiklal ulice. Deo je sistema gradskog prevoza za
koji važe isti žetoni kao za tramvaje, brodove i autobuse, i predstavlja odličnu opciju ako želite
da premostite uzbrdicu između Zlatnog roga i pešačke ulice Istiklal.
Istanbul, gornja stanica najstarije podzemne uspinjače na svetu - "Tunel" / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, donja stanica najstarije podzemne uspinjače na svetu "Tunel" / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
İstiklal Caddesi /
ulica Istiklal
Naziv “Knez Mihailove” Istanbula - ulice Istiklal, u prevodu znači “Ulica nezavisnosti”. Poznata je po tome što duž čitave ulice, u oba smera i
na jednom tramvajskom koloseku svakih 15 minuta saobraća stari, crveni tramvaj. U ulici Istiklal nalazi se veliki broj radnji, robnih kuća, odličnih restorana, kafeterija i poslastičarnica, koje se
osim u samoj ulici nalaze i u predivnim pasažima u neoklasičnom stilu u
okolnim, manjim ulicama.
Neki od
poznatijih restorana nalaze se
u Nevizade sokaku. Bočna uličica prepuna
restorana (meyhane) smeštena je u severnom delu Istiklal ulice, paralelno sa njom,
ali su se u međuvremenu lokali proširili i na susednu ulicu (Kalyoncu
Kulluğu Caddesi) koja izlazi na Istiklal, u obliku
latiničnog slova “L”. U toku večeri, uz fasıl
(staru, osmanlijsku muziku) u
Nevizade sokaku ume da bude veoma živo. Na izvestan način, atmosfera podseća na beogradsku Skadarliju.
U pasažima ulice
Istiklal osim radnji i lokala nalaze se inostrani konzulati, kao i dve crkve - Uç Horan Kilisesi (jermenska Crkva Tri Oltara) i italijanska Sent Antuan Kilisesi (Crkva Svetog Antuna Padovskog, XVIII vek). Tu su i poznati restorani i poslastičarnice, sa fantastičnim kolačima, sutlijašem, itd. Možete probati i nešto što možda nikada niste – krem kolač od pilećeg belog mesa kuvan u mleku, ili
kolač napravljen od ukuvanog mleka, zaslađen ružinom vodicom i prah šećerom, koji izgledom
podseća na krišku mladog belog sira / vidi: Turska kuhinja: http://umetnostputovanja.blogspot.rs/2015/12/turska-kuhinja.html
Istanbul, stari tramvaj u ulici Istiklal / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, pešačka ulica Istiklal / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, noćni život u Nevizade sokaku / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Nešto dalje, unutar prelepog, starog zdanja duž ulice nalazi se jedan od najlepših, glamurozni Čiček pasaž (Çiçek Pasaji - “Pasaž cveća”). Natkriven staklenim krovom sa veoma elegantnim restoranima, pasaž se završava kružnim platoom i kupolom ispod koje se nalaze prozori sa kitnjastim, francuskim balkonima. Odmah do Cvetnog pasaža je Avrupa Pasaji (“Pasaž Evropa”), manji pokriveni pasaž sa suvenirima.
Sa druge strane
pešačke ulice nalazi se Licej Galatasaraj (Galatasaray Lisesi), koji ćete sigurno prepoznati po predivnoj ulaznoj kapiji
od kovanog gvožđa, zlaćanim detaljima i belim stubovima. Najpoznatiji
je po svom francuskom nazivu Lycée de
Galatasaray, dok mu je pun naziv na turskom Galata Sarayı
Enderun-u Hümayunu (Carska škola palate Galate). U osmanlijsko
vreme, zajedno sa Galatasaraj školom za sultane (Galatasaray Mekteb-i Sultanisi), važio
je za jednu od najuticajnijih škola moderne Turske. Galatasaraj
škola osnovana je 1481. godine.
Osim Istanbulskog univerziteta osnovanog 1453, najstarija je obrazovna ustanova u gradu.
Istanbul, ulaz u Čiček pasaž / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, unutar Čiček pasaža, u ulici Istiklal / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, kapija čuvenog Galatasaraj liceja, u ulici Istiklal / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Nedaleko od liceja Galatasaraj, nalazi se ulica Džezajir sokagi (Cezayir Sokaği - "Alžirska uličica"), popularno nazvana i Fransız Sokağı (“Francuska uličica”). Uličica sa stepeništem koje strmo vodi nizbrdo u smeru Bosfora, pre nekoliko godina je renovirana i u
njoj su otvorene kafeterije, restorančići i nekoliko galerija. Mnoge fasade su
ofarbane u jarkim bojama.
Par ulica
severno, u središnjem delu ulice Istiklal nalazi se veliko zdanje u
neoklasičnom stilu - Pera Palas Oteli
(Hotel Pera Palas). U hotelu otvorenom 1892. godine, tokom ere Orijent
ekspresa (Orient express) ovde su odsedale najpoznatije ličnosti planete, od kraljeva
i političara, do glumaca i pisaca. Čuvena Agata Kristi na primer, boraveći u ovom hotelu napisala
deo knjige “Ubistvo u Orijent ekspresu”.
Istanbul, Džezajir sokagi - "Alžirska" tj. "Francuska" uličica sa stepeništem / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Džezajir sokagi - "Alžirska" tj. "Francuska" uličica / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Masumiyet Müzesi / Muzej nevinosti (Orhana Pamuka)
U aprilu 2012, na nizbrdici
iznad Bosfora u pomalo zaboravljenom istanbulskom kraju Čukurdžuma (Çukurcuma), u okviru Džihangira (Cihangir) podno pešačke ulice Istiklal nobelovac Orhan Pamuk otvorio je kapije svog „Muzeja
nevinosti” (Masumiyet Müzesi). Iako nazvan prema
njegovom istoimenom, polu-autobiografskom romanu koji je svetlost dana ugledao
2008, u isto vreme predstavlja i zbirku uspomena na Istanbul iz nekih
prohujalih vremena. Dekoraciji muzeja u najvećoj meri doprineo je lični pečat
samog autora - Pamuka, po vokaciji arhitekte i slikara, koji je u saradnji
trojice prijatelja i kolega ostvario svoju
ideju i osmislio postavku muzeja.
U okviru postavke, u
prizemlju i na dva sprata nekada porodične kuće koju je Pamuk kupio 2007.
godine (a u kojoj je živela porodica Keskin), možete pogledati predmete koje su
akteri romana „Muzej nevinosti” sakupljali, voleli i odbacivali, konzumirali i
živeli svoj život, u periodu između 1950. i 2000. godine, u vreme kada se
radnja romana dešava. Oni koji su roman pročitali, biće nešto bolje upućeni u
detalje muzejske postavke, priči o dvoje ljudi (Kemalu i Fusun), izgubljenoj i
neuzvraćenoj ljubavi u okrilju dve istanbulske porodice iz dva različita
društvena staleža, kroz čiji život prolaze dešavanja i u samom gradu, tokom
druge polovine XX veka.
Za one koji roman nisu
pročitali, sasvim je dovoljno i ako su nepopravljivi zaljubljenici u atmosferu
i neprolazni šarm Istanbula. Svi oni, u muzeju će pronaći ponešto za „svoju
dušu”. Crno-bele fotografije doteranih istanbulskih dama koje liče na
holivudske zvezde 1950-tih, stare legitimacije, tek načet burek iza stakla
vitrine (koji zaposleni u muzeju verovatno, menjaju svakog dana), do pola
popijena turska kafa sa sacom i otiskom ruža na ivici, nadrealna kolekcija 4213
opušaka cigareta glavne junakinje romana, Fusun, sa istim crvenim karminom,
aranžirana u stilu platna moderne umetnosti, ali i spavaća soba Kemala, glavnog
junaka, na vrhu kuće, u kojoj je niz godina pisao svoju knjigu, nalik
scenografiji još uvek nesnimljenog filma o ovom romanu.
U ovom neobičnom muzeju
za koji se ideja rodila još 1990-tih, imaćete priliku da vidite šta su sve
likovi romana „Muzej nevinosti” upotrebljavali, nosili, slušali, videli,
sakupljali i o čemu su sanjali. Njihove uspomene, Orhan Pamuk je „spakovao”
u drvene kutije sa staklom i kao u vitrinama, poređao ih po kredencima duž
muzeja. Ideja sa vitrinama rodila se u glavi autora davno pre kupovine pogodne
kuće koja će postati muzej. Sam Pamuk prokomentarisao je da vitrine imaju
direktnu vezu sa 14-tim poglavljem romana, u kojem je opisan položaj žena u
Istanbulu i odnos muškaraca prema njima, što je rezultiralo eksponatima u
zatvorenim vitrinama, nalik teatarskoj pozornici u koju su sve oči uprte.
U prizemlju muzeja
nalazi se prodavnica suvenira u kojoj možete kupiti postere, magnete ili
razglednice fotografisanih delova postavke muzeja, katalog, ili neku od knjiga
– Pamukovih, ili o Istanbulu. U malim serijama, muzej nudi i na primer, replike
minđuša glavne junakinje, Fusun. Iako je prvobitno bilo planirano da se
otvaranje muzeja poklopi sa izdavanjem knjige, zbog dodatnih radova čekalo se
još četiri godine. U proleće 2013, Muzej nevinosti našao se na listi
nominovanih za prestižnu nagradu koju dodeljuje Asocijacija londonskih muzeja
(London Museum’s Design), za dizajn godine. Ova nagrada u oblasti dizajna,
poredi se sa nagradom Oskar, u svetu filma.
Još prilikom predstavljanja
knjige „Muzej nevinosti”, u avgustu 2008, novinari su Pamuku postavili pitanje
zbog čega je napisao ovu knjigu. Odgovor koji su dobili bio je: „Zato što volim
muzeje”.
INFO: Çukurcuma Caddesi, Dalgıç Çıkmazı, 2, Beyoğlu / Tramvajem
T1 (Zeytinburnu - Kabataş) iz starog dela grada, do stanice Tophane, pa uzbrdo
oko 10 min pešice. Ili: uspinjačom Tünel uzbrdo do početka ulice Istiklal, pa
nizbrdo do ulice Çukurcuma Caddesi / RADNO VREME: Utorak, sreda, četvrtak,
subota i nedelja: 10 - 18 h, petak: 10 - 21 h, ponedeljkom je zatvoren / oko 13
evra (fotografisanje u muzeju je zabranjeno).
Istanbul, Muzej nevinosti (crvena kuća, pozadi) / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Muzej nevinosti (Orhana Pamuka) / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Taksim Meydanı / Taksim
skver
Taksim skver centar je modernog, evropskog dela Istanbula. Sa trga ka jugozapadu
kreće najčuvenija, pešačka ulica Istiklal, a stari crveni tramvaj okreće na skveru. Taksim je i okretnica nekoliko autobusa, ali i prva, tj.
poslednja stanica podzemne uspinjače koja svakodnevno od 8 do 21 h, svakih 15 minuta saobraća između Bosfora i kraja Kabataš (Kabataş),
blizu Dolmabahče palate.
Istanbul, podzemna uspinjača: Kabataš - Taksim / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Iako ne izgleda naročito reprezentativno, Taksim skver važi za glavni gradski trg. Na njemu se ljudi sastaju, održavaju se protesti i politički
mitinzi, ali i proslave za vreme važnijih praznika. Trg je i
večernje stecište jednog dela mlađe populacije. U njegovom središtu nalazi se kružni travnjak sa
spomenikom Ataturku i stvaranju Republike Turske (Taksim Cumhuriyet Anıtı). Istočno od Taksim skvera nalazi se kvart Mačka (Maçka), sa velikim parkom i panoramskom uspinjačom, bibliotekom, luksuznim hotelima, stadionom
fudbalskog kluba Bešiktaš i modernim, staklenim soliterima - centar
istanbulskog biznisa. U ovom delu grada pretežno
živi viša klasa, naročito intelektualci, ali i stranci (u okolini se
nalaze i mnoge ambasade).
Istanbul, izlog poslastičarnice u ulici Istiklal / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, kolač od ukuvanog od mleka (nalik kriški mladog belog sira), posipa se ružinom vodicom / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul Askeri Müze / Vojni
muzej Istanbula
Jedan od najinteresantnijih muzeja u ovom delu grada je Vojni muzej Istanbula, smešten je na mestu gde je pre stotinak godina bila velika, carska vojna škola. U okviru postavke možete videti oko 700 godina istorije Turske, počev od osnivanja Osmanlijskog carstva.
Osim oružja
raznih rodova vojske i garde, topova, u muzeju možete pogledati sjajne
primerke vojnog kostima iz osmanlijskog perioda, zastave, vojne šatore (posebno
sultanov veliki, ukrašeni šator - sayeban),
ali i čuveni originalni lanac koji su Vizantijci držali zategnut u vodi na ulazu u
Zlatni rog, kako neprijateljski (osmanlijski) brodovi ne bi mogli da uđu u ovu prirodnu luku i osvoje grad sa ovog mesta. U maju 1453, Turci su upravo na ovom mestu otpočeli osvajanje grada, tokom čitave noći, u tajnosti na balvanima koturajući brodovlje uzbdro od Bosfora, pa nizbrdo Galate, porinuvši ih pravo unutar Zlatnog roga - zaobilazeći lanac kao prepreku!
Svakog
popodneva od 15 i 16 h, u dvorištu muzeja možete čuti muziciranje koje izvodi
Mehter – carski vojni orkestar, jedan
od najstarijih na svetu. Orkestar svira obučen u originalnu odeću janičara (yeni çeri – “nove snage”), nekadašnje prve stalne vojske u novijoj
istoriji, formirane od hrišćanske dece sa okupiranih terirorija koja su odvođena u Jedrene i Istanbul „dankom
u krvi“ (na turskom: devşirme).
INFO: Valikonagi
Caddesi, 1 km severno od Taksim skvera / Sreda - nedelja 9 - 17 h, oko 5 evra
Istanbul, Nevizade pasaž sa restoranima, pored ulice Istiklal / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Istanbul, Sent Antuan Kilisesi (italijanska crkva Svetog Antona Padovskog, XVIII vek), u pasažu ulice Istiklal / Photo: Ivana Dukčević © All rights reserved |
Još o Turskoj: