UMETNOST PUTOVANJA . . . . . . . . . . . . . . . . . The ART of TRAVEL: TURSKA / Istočno od Alanje: Alanya

*Tekst i fotografije na blogu deo su publikovane knjige o Turskoj (ISBN 978-86-7722-422-6), zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik RS, br. 104/2009 i 99/2011.

*The text and photographs on the blog are parts of the published book on Turkey (ISBN 978-86-7722-422-6), protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.

Svi postovi o Alanji:

http://umetnostputovanja.blogspot.rs/2017/01/turska-alanja-alanya-i-deo.html

http://umetnostputovanja.blogspot.rs/2017/06/turska-alanja-alanya-ii-deo-jednodnevni.html

http://umetnostputovanja.blogspot.rs/2017/06/turska-istocno-od-alanje-alanya-iii-deo.html

Tipična turistička gužva mediteranske obale Turske, odjednom se prekida sa poslednjim hotelskim kompleksima na istočnom obodu gradića Alanje. Nakon par kilometara, u smeru ka lokalnom Aerodromu Gazipaša-Alanja, novim delom autoputa u narednih dvadesetak kilometara prolaze još samo oni turisti koji žele da stignu do aerodroma.

Čim prođete aerodrom, na putu ka istoku, gradu Mersinu (350 km) i dalje ka sirijskoj granici (još oko 250 km), počinje deo obale duž koje strani turisti u okviru "paket aranžmana" retko zalaze, a zaljubljenici u letovanje bez velikih hotelskih kompleksa, zanimljivu istoriju ovih čudesnih predela i arheološka nalazišta, jedva čekaju da posete.

Plan našeg jednodnevnog izleta kolima iz Alanje, bio je da posetimo gradić Anamur (udaljen 135 km) sa velikim arheološkim nalazištem Anemurijumom (Anemurium) na ulazu u grad, kao i Mamure Kalesi, najistočniju krstašku tvrđavu na nekadašnjem putu do "Svete zemlje". U povratku, na 40-ak kilometara pre istočnog ulaza u Alanju, skrenuli smo do arheoloških ostataka tvrđave i luke Antiohije ad Kragum (Antiochia ad Cragum) - nemojte je pomešati sa mnogo poznatijom Antiohijom (Antakijom).

Drum koji od Alanje vodi ka Anamuru, nakon dela autoputa oko aerodroma usponom se lagano pretvara u dvosmernu magistralu. Krivudajući na priličnoj visini iznad mora, osim ponekog kamiona koji sa istočnih plantaža ka zapadu i centralnom delu zemlje prevozi citruse i banane, nije naročito opterećen. U nekim delovima, drum prolazi kroz prelepu borovu šumu.

Pokraj puta, na okukama i na pristojnoj visini litice iznad mora videćete usputne drumske kafanice u kojima možete popiti turski crni čaj, kafu, mezetiti ili pazariti sveže voće i domaći džem koji prave meštanke iz okolnih sela. Osim uobičajenih vrsta koje se mogu kupiti i u našim krajevima, jedan od najzastupljenijih u ovom delu obale je domaći, retki džem od rogača, sladak kao med!

Gradić Anamur (opština Mersin), najjužnija je tačka kopnene Turske. Tokom vedrog dana, u doba godine bez letnjih isparenja od vlage, na samo 65 km južno od Anamura vide se obrisi severnog dela ostrva Kipra (na turskom: Kibris). Ukoliko poželite da posetite ovo ostrvo - njegov turski deo i predivni gradić Kirenju (Kyrenia, na turskom: Girne), najbolje je da produžite još oko 200 kilometara do gradića-luke Silifke i ukrcate se na trajekt. Nakon 6 sati vožnje, doplovićete do "Afroditinog ostrva" koje je nakon par decenija potpune podele između kiparskih Grka i Turaka, od pre desetak godina najzad ponovo moguće videti celo, bez viza, "zelene linije" i "plavih šlemova".

Sa druma koji se nakon 130 km od Alanje strmo spušta ka Anamuru, pruža se pogled na kotlinu prepunu plastenika sa voćem i povrćem. Presijavajući se na letnjem suncu, beskrajni plastenici u daljini podsećaju na površinu mora koje je nekako doprlo do samog grada. Čim se drum spusti i sa desne strane u predgrađu počnu da se nižu neprivlačni, novi soliteri, obratite pažnju na putokaz koji najavljuje skretanje na desno, iza brda, sporednim putem još kilometar, dva ka Arheološkom nalazištu Anemurijumu (Anemurium - Ανεμούριον).

Antički grčki i kasnije rimski grad, prelazio je tokom istorije u ruke Sasanida (Persijanaca) i bio u posedu Vizantije, sve dok nije napušten u VII veku nakon arapskih osvajanja. Na veoma širokoj površini obronka brda i na vrhu susednog, brojni su arheološki ostaci koji govore u prilog značaju ove naseobine. Cik-cak zidine nalik onim u Alanji izgrađene su kasnije, tokom srednjeg veka, a tu su i ostaci antičkog amfiteatra, bazilike, krstionice, buleteriona, malog i velikog javnog kupatila i četiri ranohriščanske crkve. Nedaleko odatle nalazi se i velika nekropola koja potiče iz perioda od I do IV veka, sa nadgrobnim spomenicima u obliku kućica sa lukom, na sprat i unutrašnjim dvorištem. I na mestu nekropola, i u okviru ostalih delova arheološkog nalazišta pronađeni su ostaci podnih mozaika.

Ukoliko u Anamurijum stižete kolima, nakon što prošavši rampu parkirate auto i krenete u razgledanje, ne zaboravite da ponesete kupaći kostim i peškir za plažu! Na kraju putića koji vodi kroz nalazište i prolazi između par visokih pinija, nalazi se velika, potpuno pusta šljunkovita plaža sa čistim morem i pogledom na antički lokalitet u pozadini. U jednom delu plaže, ostaci zidova građevine iz antičkog perioda mogu da posluže kao kabina za presvlačenje, a položeni antički stub kao mesto za odlaganje stvari!

Šest kilometara istočno od Anamura, na izlazu iz grada tik pokraj magistrale koja dalje vodi u Mersin nalazi se ogromna, najistočnija od svih krstaška tvrđava Mamure - Mamure Kalesi (Mamure Castle). Interesantno je da su na ostacima kasno-rimske tvrđave, prvu veću fortifikaciju na ovom mestu sagradili vladari jermenskog Kraljevstva Silikije. Kasnije su je radi odbrane od pirata obnovili Vizantijci i koristili krstaši, pre nego što su je 1221. osvojili Turci Seldžuci (pod vođstvom najčuvenijeg sultana Aladina Kejkubada I). Naziv "mamure" na turskom znači "prosperitetno", što je naziv koji tvrđava nosi od XV veka, dolaskom Turaka Osmanlija. Jedno vreme, unutrašnjost fortifikacije sa čak 39 kula i bastiona služila je i kao karavansaraj, srednjovekovni "hotel" za putnike-trgovce, njihovu robu i konje/kamile.

Tvrđava Mamure okružena je kanalom, u kojem danas u žabokrečini stotinak metara nadomak mora, živi velika kolonija rečnih kornjača. Unutar tvrđave nalaze se tri odvojena dvorišta u kojima i nema preterano toga da se vidi: ostaci osmanlijske džamije i turskog kupatila, kao i svetionika.

Ukoliko se u Anamuru i okolini zateknete u vreme ručka, svratite u nedavno otvoreni Restoran Konak, koji se nalazi u gradu. Predivna stara osmanlijska vila (na turskom: konak) nekako je uspela da opstane u šumi novih, ne naročito arhitektonski privlačnih stambenih zgrada koje je potpuno okružuju, i ne samo nju. Čitav Anamur je novi grad i ne naročito turistički zanimljiv, osim možda mola sa plažom, pored mora.

U Restoranu Konak probajte čorbe, "Adana kebab" (jednu od četiri poznate turske verzije kebaba) i turske slatkiše. Interesantno je da gornji sprat vile ima veliko predsoblje iz kojeg se na četiri strane kroz pojedinačna stara drvena vrata ulazi u 4 veće sobe. Prostor je organizovan tako da svaka soba ima veliki sto sa klupama i udobnim jastucima, i praktično predstavlja izdvojeni separe. Ceo prostor je fantastično uređen, sa nameštajem, zavesama i posuđem u duhu prohujalih vremena.

U povratku ka Alanji, oko 40 kilometara pre ulaska u grad, sa leve strane primetićete putokaze u braon boji (kulturno-istorijski spomenici) za helenističko Arheološko nalazište Antiohija ad Kragum (Antiochia ad Cragum), što znači "Mala Antiohija" (kako je ne bi pomešali sa onom čuvenom, na krajnjem istoku koja danas na turskom nosi naziv - Antakya). Grad je osnovao jedan od naslednika Seleukidskog carstva Aleksandra Velikog - Antiohije IV, u II veku pre naše ere, kasnije su ga osvajali Jermeni, Vizantijci, a u XIV veku i krstaši - "Vitezovi Hospitalci" u pohodu ka Jerusalimu. Na ovom nalazištu inače je pronađen i najveći starorimski podni mozaik na području Turske.

Do arheološkog nalazišta na vrhu strmog i brdovitog poluostrvca stiže se nakon par kilometara uspona, a zatim spušta serpentinama kraj kaskadnih plantaža banane, sa božanstvenom panoramom na more. I to nije sve. Sa parkinga ispred brdovitog poluostrva, sa leve strane videćete "unutrašnje more", zatvoreni zaliv u borovini i oleanderima, sa tirkiznom bojom vode kroz koji se samo sa jedne strane može izaći na pučinu kroz stenu sa lukom. Iako plaža i nije plaža u pravom smislu reči, lokalci ovo predivno neveliko mesto koriste za piknik i na žalost roštiljanje. Pretpostavlja se da je čudesno mesto - "unutrašnje more" koje lokalci ponekad nazivaju i Rajem u blizini Alanje, nekada davno nastalo urušavanjem pećine.

Kako stići...

Ukoliko putujete u ove krajeve, do najistočnijeg dela turističke obale Turske možete stići letovima aviokompanije Turkish Airlines (begtkinfo@thy.com / tel: 011 3036 195) do Antalije ili još bolje - do Aerodroma Gazipaša (u istoimenom mestu), samo 40 km istočno od Alanje. Na aerodrom barem dva puta u toku dana stiže se letovima iz Istanbula (u trajanju od 1 h 5 min), sa oba aerodroma - Ataturk i Sabiha Gokčen.

Aerodrom je sagrađen pre nekoliko godina, ali je jedno vreme bio zatvoren kako bi se na njemu izgradila duža pista. Naime, prvobitna starija pista nije bila dovoljno dugačka da na nju slete veći avioni kojima je potrebna duža zaustavna traka.