UMETNOST PUTOVANJA . . . . . . . . . . . . . . . . . The ART of TRAVEL: TURSKA / Bejšehir (Beyşehir)

*Tekst i fotografije na blogu deo su publikovane knjige o Turskoj (ISBN 978-86-7722-422-6), zaštićeni Zakonom o autorskim i srodnim pravima: Službeni glasnik RS, br. 104/2009 i 99/2011.
*The text and photographs on the blog are parts of the published book on Turkey (ISBN 978-86-7722-422-6), protected by copyright and related rights: Official Gazette of the Republic of Serbia, Nos. 104/2009 and 99/2011.

Bejšehir, Džamija Ešrefoglu, XIII vek / Photo: Ivana Dukcevic © All rights reserved

U južnom delu zapadne Anadolije, između mesta Denizli (na zapadu), Afjon (na severu) i Bejšehir (na istoku), nalazi se turska Jezerska oblast (Göller Bölgesi). Područje obuhvata tri veća jezera: Bejšehir (Beyşehir), Egirdir (Eğirdir) i Burdur, i četiri manja: Salda, Adži (Acı), Akšehir (Akşehir) i Čavušču (Çavuşçu).

Iako nije naročito turistički razvijena, u ovoj oblasti osim samih jezera možete pronaći arheološke ostatke iz starog veka (reljefno uklesane stene, naročito frigijske i pisidijanske), posetiti interesantne gradiće Afjon i Egirdir, staru džamiju sa drvenom unutrašnjosti u Bejšehiru, izvore vrele, termalne vode u okviru banja (Ömer Gecek Kaplıcaları / Hudai Kaplıcaları) i kamene formacije slične Kapadokiji, sa crkvama uklesanim u steni.

BEYŞEHİR

Bejšehir

U južnom delu centralne Anadolije, južnije od Konje (Konya) nalazi se najistočnije jezero Jezerske oblasti - Bejšehir (Beyşehir gölü), a na istočnom delu jezera i istoimeni gradić.

Najčuvenije zdanje Bejšehira ("grada begova" - "bej"/beg, "šehir"/grad) je predivna seldžučka Džamija Ešrefoglu (Eşrefoğlu Camii) iz XIII veka (1296 - 1299). Unutrašnjost ovog predivnog zdanja krase seldžučke, dekorativne gleđosane pločice persijskog uticaja kojima dominira tirkizna, i rad u duborezu (stubovi i tavanica), koji zajedno čine jedinstven primer anadolijske arhitekture, i čitave Turske uopšte. Naime, stil gradnje pripada veoma kratkoj "vladavini begova" (Beylik) na ovim prostorima, koja se u manje od jedne decenije zbila u vreme propasti Seldžuka u centralnoj Anadoliji (Ikonijski sultanat / Sultanat of Rum: 1077 - 1308), a malo pre dolaska Osmanlija na vlast (1299).

U istočnom delu kompleksa, pokraj džamije se nalazi turbe Eşrefoğlu Türbesi, konusna grobnica bega Ešrefoglu Sejfedin Sulejmana (Eşrefoğlu Seyfeddin Süleyman) koji je sazidao kompleks. Nešto severnije, iz istog vremena potiče i jedan od najstarijih sačuvanih pokrivenih bazara Turske - Dokumadžilar han (Bedesten - Dokumacılar hanı), iz 1299, kao i hamam. U XVII veku, tada već nekoliko vekova stari bazar renovirao je prvi put sultan Sulejman Veličanstveni.

Na obali jezera, a naročito u delu gde se reka uliva u jezero postoji nekoliko ribljih restorana u kojima možete probati jezersku ribu (Turci nisu naročito vični spremanju jela od ribe - najčešći prilog je iseckan svež crni luk, kriška limuna i nezačinjena sezonska salata). Na samom ušću reke u jezero nalazi se prva osmanlijska brana. Kameni most (Taş Köprü) sazidan je početkom XX veka (1908 - 1914), kada je kroz Bejšehir trebalo da prođe anadolijska železnica.

Na istočnoj obali jezera, 22 km od grada Bejšehira možete videti ostatke hetitskog svetilišta Eflatun Pınar, iz XIII veka pre naše ere (Hetiti su bili savremenici starih Egipćana, njihovi rivali koji su naseljavali najveći deo centralne Anadolije). Spomenik koji se danas nalazi delom u vodi, predstavlja hetitske bogove kako drže nebo iznad sebe i time obezbeđuju ravnotežu između neba i zemlje.

Iako je u jezeru moguće plivati, interesantno je i čamcem se provozati do jednog od mnogobrojnih ostrvaca na kome se nalazi seldžučka palata Kubadabad. Pločice koje su bile dekoracija palate, sada su u muzeju Karataj medrese, u gradu Konji.

Nešto jugoistočnije od Bejšehira, u planinama se nalazi Kilistra, selo u stenama veoma nalik poznatijim Meteorima, u Grčkoj, koje se pominje u Bibliji, u propovedima Svetog Pavla.

Put ka Mediteranu ...

Južno od Bejšehira, ogromni anadolijski plato centralne Turske (prosečne nadmorske visine od oko 1000 - 1500 m) prekida planinski masiv planina Taurus (Toros Dağları ili Tahtalı Dağı, najviši vrh Kizilkaya 3767 m) koje se protežu duž gotovo čitavog južnog dela zemlje. Ukoliko krećete put oko 150 km dugog magistralnog puta preko venca Taurus ka Sredozemnom moru, oko 30 km nakon mesta Sejdišehir (Seydişehir) i 90 km od obale nalazi se velika benzinska pumpa Tinaztepe, idealna za odmor, sa restoranom, prodavnicom i pećinom do koje se možete prošetati i napraviti pauzu.

Planine Taurus su masivne, i savet je da ukoliko putujete automobilom i nameravate da vozite u jednom cugu pokušate da budete odmorni pre nego što krenete. Kvalitet i širina puta prilično su zadovoljavajući. Ipak, nadmorske visine i planinski prevoji podsetiće vas da ste izuzetno visoko. Krajolik kojim ćete putovati ponekad će ličiti na Peštersku visoravan, a zatim i na spust nalik onom od Lovćena do Budve.

Osim planinskog krajolika, na putu do mora videćete i povremene improvizovane tezge na kojima lokalni seljani prodaju med, slatko od smokvi, sirup od rogača ili nara, grožđe i drugo voće. Na nekim od usputnih tezgi možete popiti i čaj (misir çay ili közde çay – takozvani “prženi čaj”), ili ređe kafu, pojesti gözleme uz ajran (ayran).